Een interview voor Psychologies magazine
We voelen het in onze buik of we horen een stemmetje. Intuïtie dient zich op vele manieren aan. Is het iets magisch? Of wordt het juist te veel geromantiseerd? En hoe scherpen we onze intuïtieve vaardigheden aan? Tekst Tanja Dierckx
We zagen “intuïtie” als een breed, moeilijk te vatten concept, waar zowat iedereen doorheen de eeuwen en psychologische stromingen zijn mening over geeft. Maar het belangrijkste blijft wat je ermee kan doen en welke meerwaarde het brengt in je leven. Daar gaan we dieper op in met psy- cho-energetisch coach Carolien Boom. Zij geeft les bij de organisatie Timoteus Project, die bekendstaat omwille van haar opleidingen Intuïtieve Ontwikkeling. Eerst de grote vraag: wat is intuïtie precies volgens jou? Carolien Boom: ‘Dat woordje “precies” is nu juist moeilijk, want “precies” kunnen we het niet vatten. Dan zouden we het moeten kaderen in de ratio en de logica, het begrijpen en analyseren van dingen. En dat is nu juist wat intuïtie niet is. Er bestaat geen algemene handleiding: wat is het en hoe werkt het voor jou? Het Latijnse woord “intuere”, “het naar binnen kijken”, wijst in de goeie richting: het werken met je innerlijke zintuigen. Innerlijk zien, ruiken, horen, voelen en proeven. De manier waarop intuïtieve informatie tot jou komt, is namelijk niet lineair, zoals dat bijvoorbeeld met woorden gebeurt. Intuïtie drukt zich vooral uit in symbolische en metaforische taal, die specifiek is voor ieder van ons. Ik krijg andere beelden en gewaarwordingen dan jij. Jezelf intuïtief ontwikkelen is dus je eigen taal leren kennen.’
Wat zijn dan die typische signalen die mensen via hun innerlijke zintuigen kunnen krijgen?
CB: ‘Bij ieder van ons is een van de kanalen het beste ontwikkeld, bij mij is dat het voelen. Ik krijg mijn intuïtieve informatie vooral via lichamelijke gewaarwordingen. Een aantal jaar geleden kreeg ik een contract voorgeschoteld voor een samenwerking. Tijdens het lezen werd ik misselijk en kreeg ik het gevoel dat mijn keel werd dichtgeknepen. Ik wist: hier klopt iets niet voor mij, hier moet ik beter naar kijken. Mijn advocaat liet me weten dat dit een uitstekend voorbeeld van een wurgcontract was. Met mijn beperkte kennis van contracten zag ik logisch niks verkeerd, maar mijn lichaam gaf duidelijke signalen. Had ik niet naar mijn intuïtie geluisterd, dan had ik iets getekend dat achteraf toch niet goed voor mij was gebleken. Dus op cognitief vlak drong er eigenlijk niets door, maar ik voelde het in mijn buik. Niet abnormaal: de buik staat voor zelfbescherming, en inderdaad, het ging over “mezelf beschermen”.’
Jij kreeg een misselijk gevoel. Welke andere signalen zijn er nog mogelijk?
CB: ‘Sommige mensen krijgen beelden door, dat noemt men dan “het innerlijke zien”. Anderen horen geluiden, klanken en soms zelfs woorden. Binnen de NLP-scholen is er in de Verenigde Staten onderzoek naar die kanalen gebeurd: bij 20% verloopt intuïtie auditief, bij 40% visueel en bij 40% via het voelen. Heel soms kunnen er ook smaken of geuren bij komen.’
Ik las ooit het waargebeurde verhaal Australië op blote voeten van Marlo Morgan, waarin de Aboriginals het water van ver “ruiken”. Zou jij dat onder intuïtie brengen?
CB: ‘Het is informatie die ze vanuit hun logische denken nooit zouden binnenkrijgen, tenzij ze wisten waar dat water zich bevond. Maar ik begrijp dat niet het geval was. Oude stammen weten beter hoe ze moeten reizen, waar ze naartoe moeten. Ze reizen veel meer op hun intuïtie dan wij, dat is iets typisch van vroeger.’
Water ruiken, voelen dat je bij wijze van spreken gewurgd wordt, innerlijke beelden zien ... Dat klinkt bijna magisch.
CB: ‘We noemen het “magisch” omdat we het niet tastbaar kunnen maken, niet kunnen meten, het is magie in de zin van: we kunnen het rationeel niet verklaren. In magische verhalen komt het “innerlijke zien” ook vaak terug, als een vorm van helderziendheid. Er is een verleden geweest waarin het heel normaal was dat mensen contact hadden met hun innerlijke weten en erop vertrouwden. Denk aan de reeks Vikings op Netflix, die zich afspeelt rond het einde van de achtste eeuw in Scandinavieë. Daar zie je dat mensen met hun innerlijke oog zien wat er gebeurt met iemand die zich op een andere plaats bevindt en zelfs heel ver weg is. Dat wordt voorgesteld als doodnormaal, niemand stelt zich daar een vraag over in die reeks.’
Het is wel film. Is dat niet een beetje geromantiseerd?
CB: ‘Het zal niet zo geweest zijn dat ze, zoals in Vikings, letterlijk zagen wat er gebeurde in een oorlog of met hun geliefde. In werkelijkheid zijn die beelden niet zo concreet. Beelden die je vanuit je intuïtie krijgt, zijn eerder symbolische flitsen.’
Veel grote denkers hebben het begrip proberen te verklaren, van Albert Einstein tot Carl Gustav Jung. Voor deze laatste was het een van onze vier basisfuncties: waarnemen, denken, voelen en intuïtie.
CB: ‘Jung ziet intuïtie als “het zien van mogelijkheden”, een functie die vanuit de rechterhersenhelft start, net zoals het voelen. De wetenschappelijke benadering bekijkt de werkelijkheid vanuit de waarneming en het denken, de linkerhersenhelft. Pure waarneming is immers: ik zie of hoor of ruik of proef wat er is, en de rest bestaat niet. Bij intuïtie heb je “de flits”, het “gevoel”, om dat verder te verwerken heb je je denkprocessen nodig.’
Als ik het goed begrijp, zijn beide hersenhelften dus complementair om tot het nut van intuïtie te komen. Er is “de flits” of de ingeving, het buikgevoel, maar zonder interpretatie blijft dat eerder onbestemd. CB: ‘Precies. Stel: je krijgt een metaforisch beeld. Het zoeken naar betekenis is dan eerder een rationele actie, waarbij het analytische vermogen van de linkerhersenhelft wordt aangesproken. Als je bij de betekenis bent gekomen, is het interessant om dit dan weer voor te leggen aan de rechterhersenhelft en te voelen of het klopt. Het is een samenspel van de twee om tot die info te komen waarmee we uiteindelijk iets kunnen doen. Ik was eens een boek aan het lezen en plots kreeg ik een gevoel dat mijn adem stokte, alsof ik iets verkeerd had gedaan. Dat is een intuïtieve gewaarwording. In zo’n geval stel ik mezelf een paar vragen, zoals: is het iets in het boek wat me raakt? En na elke vraag wacht ik en voel ik hoe mijn lichaam reageert en welke beelden ik krijg. Plots “zag” ik mijn vriendin aan de kassa staan zonder portemonnee. Ik dacht: dat kan toch niet? Maar op het moment dat ik me klaarmaak om naar de winkel te vertrekken, telefoneert mijn vriendin met de melding dat ze haar portemonnee vergeten had en of ik asap met geld wilde komen ...
Of dit: iemand rijdt met de auto en hoort ineens innerlijk: “Let op voor je spiegels.” Ze kijkt, ziet geen enkele tegenligger en denkt: hier is het niet gevaarlijk. Bij de volgende bocht rijdt een tegenligger haar spiegel eraf.’
“Tappen” we op het moment van de flits uit het collectief onbewuste, zoals Jung dat zegt? Volgens hem halen we informatie uit het veld van de collectieve wijsheid.
CB: ‘Intuïtie is zeker “halen” uit alles wat we weten én uit alles wat we niet weten, het is alleszins halen uit kennis die we niet actief bezitten. Einstein geloofde ook heel erg in dat wetende veld, hij zei dat hij geen enkel van zijn uitvindingen heeft gedaan op basis van rationele kennis. Door in de stilte te gaan, kwam hij in een veld terecht waarin volgens hem alle kennis aanwezig is. Door in te tunen op een thema of denkspoor krijg je inzicht, dan is er een plots “weten” dat verder uitgewerkt dient te worden via de ratio.’
Die “alwetende velden” komen we wel meer tegen. In de theosofie spreekt men van de Akasha- kroniek, waarin alle gebeurtenissen, gevoelens en gedachten van verleden, heden en toekomst zijn opgeslagen. De Britse bioloog-filosoof Rupert Sheldrake verwees naar de morfogenetische velden. Niet alleen Jung, de theosofen en parapsychologen, maar veel new age-bewegingen zijn bezig met dat gegeven.
CB: ‘Een ander goed voorbeeld is de Indiase filosoof Sri Aurobindu. Hij spreekt van het supramentale bewustzijn, de poort naar een dieper weten. De Franse cognitieve gedragstherapeut Jacques Fradin heeft het dan weer over het prefrontale bewustzijn: je ziet het “alwetende veld” overal opduiken, met het intuïtieve kanaal als toegang.
De voorbije eeuwen zijn we naar de rationele pool doorgeslagen, waarbij alles wetenschappelijk bewezen moet worden. Op zich niet erg, maar we moeten nu terug naar het midden tussen rationeel en intuïtief. We moeten de balans herstellen en daar zijn we nu collectief mee bezig. Overal zie ik openingen ontstaan om die intuïtie opnieuw toe te laten.’
Welke openingen zie je nu bijvoorbeeld?
CB: ‘De meest recente is nu wel de coronacrisis waarin mensen zeggen: dit nooit meer. Ik wil niet meer terug naar vroeger. Tijdens de lockdown kwamen veel mensen tot rust en bezinning, ze stelden zich vragen zoals: waar was ik mee bezig om elke dag twee uur in de file te staan, daarna acht uur in een kantoor hectisch te zitten werken, ’s avonds kapot te zijn en weinig tijd aan mijn gezin te kunnen besteden? Die vragen zijn openingen naar verandering. Dat heeft volgens mij alles met intuïtie te maken, omdat we intuïtief wel aanvoelden dat het niet klopte, maar dat we het wel deden omdat we gevangen zitten in een systeem.’
Er was een intuïtief weten: er klopt iets niet. Zoals veel mensen intuïtief het gevoel hadden: er gaat iets gebeuren, er komt een groot onheil op ons af. En dan gebeurt het en zeggen de mensen: ‘Ik wist het.’
CB: ‘Ja, maar we konden er eigenlijk niets aan doen, dachten we. Ik denk dat er nu wel veel mensen gaan zeggen: “Oké, als we nu anders moeten gaan leven, hoe gaan we het dan doen?” De hoe-vraag is hier de meest belangrijke. Gaan we opnieuw alleen maar alles bedenken met de ratio? Of gaan we de intuïtie meenemen in dat proces?’
Welke rol kan intuïtie hierbij spelen?
CB: ‘Er moet naar een nieuwe balans gezocht worden, waarbij ook de intuïtieve stem gehoord wordt. Ik geef je een voorbeeld. Samen met collega-coach Jozefien De Feyter heb ik online het
“systeemstormen” opgericht, in plaats van brainstormen, waarbij we één keer per week samen- komen met bedrijfsleiders. We zijn dan met zijn allen intuïtief aanwezig in een proces van co-cre- atie en stellen ons vragen, zoals: hoe kunnen we op een andere manier samenzijn, samenwerken, aan bedrijfsvorming doen? We gaan dan geen antwoorden bedenken, debatteren of een intellectuele discussie aangaan, maar we kijken wat er op intuïtieve manier uitkomt. We geven terug wat we voelen telkens wanneer mensen iets in de groep brengen - “Dit gebeurt met mij als jij dit vertelt” - en zo verdiepen we. Op die manier worden al onze innerlijke zintuigen aangewakkerd rond de vraagstelling.’
Wat willen jullie hiermee bereiken?
CB: ‘Mijn persoonlijke aanvoelen is dat we de maatschappij in beweging kunnen krijgen door bedrijfsleiders in beweging te brengen. De verandering gaat van hen komen, niet van onze overheid. Als bedrijfsleiders hun intuïtieve kanalen openen en zo hun hoofd, hart en buik in balans brengen en in een innerlijk groeiproces komen, kan dat een directe uitstraling hebben op heel veel mensen. Bedrijfsleiders hebben een gigantische impact op de mensen die voor hen werken. Als zij bezield zijn, kunnen zij veranderingen induceren. Daar zit volgens mij een hefboom.’
Als bedrijfsleiders hun intuïtieve kanalen openen en zo hun hoofd, hart en buik in balans brengen en in een innerlijk groeiproces komen, kan dat een directe uitstraling hebben op heel veel mensen. Bedrijfsleiders hebben een gigantische impact op de mensen die voor hen werken. Als zij bezield zijn, kunnen zij veranderingen induceren. Daar zit volgens mij een hefboom.’
Je geeft ook cursus in intuïtieve ontwikkeling bij Timoteus Project. Hoe introduceer je dit begrip? Hoe gebruik je het? CB: ‘Iedereen is intuïtief, iedereen hééft het. We hoeven het niet uit te vinden, alleen te ont-wik- kelen. Uitpakken, als het ware, vrijmaken. Vaak vertel ik het verhaal van de Amerikaanse filosoof Ken Wilber. We worden geboren vanuit een onbewust eenheidsgevoel, alles is één, we voelen geen onderscheid tussen onszelf en de rest van de wereld. En dan begint de afscheiding. We ontdekken dat onze moeder iemand anders is dan wijzelf. Daarna ontdekken we: ik ben niet mijn lichaam. En dan komt er een afscheiding tussen alles waarop we beloond en afgestraft worden, en ontwikkelen we onze persona en schaduw. Bijvoorbeeld “jongens mogen niet huilen” of “ik moet altijd mijn best doen”, dus het huilen en het lui zijn belanden in de schaduw. Op school ontstaat de afscheiding tussen de ratio en intuïtie. ‘Je pense, donc je suis’ wordt ons motto. In intuïtieve ontwikkeling gaan we al die schotten weer openzetten en een veel ruimer bewustzijn creëren.’
‘Als bedrijfsleiders hun intuïtieve kanalen openen en in een innerlijk groeiproces komen, kan dat een gigantische impact hebben op veel mensen. Als zij bezield zijn, kunnen zij veranderingen induceren’
En wat kan je daar dan verder mee?
CB: ‘Eerst moet je je bewustzijn verruimen en dan kan je je energetische vaardigheden ontwikkelen, onder andere intuïtie. Voorbeeld: een man voelt al lange tijd dat hij een eigendom wil, een eigen huis. Op een goeie dag komt het perfecte pand op zijn pad. Eerst is hij enorm blij, maar dan komen er allerlei gewaarwordingen en gevoelens, patronen, overtuigingen die zeggen dat hij dat huis toch maar niet moet kopen. Is dat intuïtie of angst? Daar kan je dan mee aan de slag.’
Daar zit inderdaad het grote gevaar: is dat rare gevoel in je maag angst of intuïtie? Hoe kan je beide onderscheiden?
CB: ‘De vraag die je kan onderzoeken is: wat vertelt de angst jou, waar appeleert die angst aan? En dan ontdek je dat er bijvoorbeeld een grote angst is om vrijheid te verliezen: als ik een huis koop, hang ik vast aan een hypotheek of een plaats en ben ik niet meer vrij. In het geval van die man kwamen we uit bij een angst uit de kindertijd die getriggerd werd door dat huis kopen. En dan kan je aan die angst werken, waardoor het kanaal van de intuïtie weer vrijkomt.’
Is er een verschil tussen vrouwen en mannen? De rechterhersenhelft wordt ook de vrouwe- lijke kant of yin-kant genoemd. Hoe kijk jij naar een begrip als “vrouwelijke intuïtie”?
CB: ‘Yin en yang hebben niks met gender te maken, volgens mij zit daar zit de verwarring. De rechterhersenhelft gaat over yin of vrouwelijke energie. Zowel man als vrouw hebben yin en yang in zich. Mannen hebben over het algemeen meer yang-energie, zoals daadkracht, recht door zee zijn, naar buiten gericht zijn ... En vrouwen hebben over het algemeen meer yin-energie, zoals ondersteunend, dragend, intuïtief, naar binnen gericht zijn ... Maar iedereen kent wel yin-mannen en yang-vrouwen. In de praktijk zie ik niet veel onderscheid wat het hebben van intuïtie betreft. Wat wel blijkt, is dat vrouwen zichzelf gemakkelijker de toestemming geven om ermee te werken dan mannen. Toch merken we de laatste jaren dat er steeds meer mannen in de lessen bij Timoteus Project zijn. Het gaat de goede kant uit. We evolueren naar fifty-fifty.’
Om af te sluiten: wat zou er gebeuren mochten meer mensen op hun intuïtie vertrouwen?
CB: ‘Ermee leren werken is voor mij een beter idee dan erop vertrouwen. En dat komt voor een groot stuk neer op het herstellen van de verbinding tussen linker- en rechterhersenhelft. Mensen zijn beter in balans als ze al hun functies gebruiken. Je merkt dat er mensen zijn die werkelijk alles bereikt hebben in de wereld en toch ongelukkig zijn omdat er een leegte is die totaal niet gevuld is. Dat komt doordat ze zelf niet volledig zijn. Dankzij intuïtie zouden ze een ruimer “zijn” toelaten, meer innerlijke vrede kunnen ervaren en toegang krijgen tot meer creativiteit en geluk. Ze zouden uit hun kooi stappen en dichter komen bij wat voor hen wezenlijk belangrijk is, en dat ook in de wereld zetten. Intuïtie maakt deel uit van een volledig intelligentiesysteem: lichamelijk, emotioneel, intuïtief, rationeel, spiritueel. Als je die allemaal samen gebruikt, word je gevuld van binnenuit en kom je terecht bij authenticiteit en bezieling.’
Intuïtie maakt deel uit van een volledig intelligentiesysteem: lichamelijk, emotioneel, intuïtief, rationeel, spiritueel. Als je die allemaal samen gebruikt, word je gevuld van binnenuit en kom je terecht bij authenticiteit en bezieling.’